Bor, 01.04.2019.
1. aprila 2019. okupili su se kod akcijaškog spomenika na Crnom vrhu nekadašnji akcijaši i poštovaoci tog vremena iz Bora i Timočke Krajine kao i iz Požarevca, Beograda, Knjaževca, Srema, Pirota…
Svojim saborcima venac je položio i 93-godišnji Dragomir Čorboloković iz Brestovca, jedini preživeli učesnik iz borskog kraja iz te, ratne i radne crnovrške akcije 1945. kada je 1630 omladinaca, po ciči zimi, danonoćno seklo, spremalo i odvlačilo drva za promrzli Beograd.
O akcijaškim danima govorio je nekadašnji akcijaš i predsednik omladine Bora, Zvonko Damnjanović. U Domu kulture u Boru održana je svečana akademija na kojoj su još svoje uspomene evocirali Boško Antonijević i Dragutin Pajkić a u kulturno zabavnom delu programa predstavili su se KUD Novo Selište, pevačka grupa „Mali Djerdan“ i plesna grupa „LIDO“.
Crnovršku, neponovljivu akcijašku epopeju 1945. poštujemo prvoaprilskim odlascima starih akcijaša i vaterana na prostor kod spomenika akcijašima na kome su ispisani stihovi Vaska Pope: “Ljubavi smo učili vatru da nam zemlja više ne gori”. Prekaljeni borski akcijaši, Dragutin Pajkić seća se Akcije na Selištu i ORB “Mladi rudar” a Boško Antonijević – ORA “Borsko Jezero” i naselja “Mladost” na Savači.
Kao uspomena na ove dane nastale su i tri vredne publikacije o Crnom vrhu 1945, autora Tomilsava Pajića, Miroslava Radulovića i Brane Filipovića. Vredan je i dokumentarni film Vlade Bunjca “Kako se kalio čelik – Crni vrh 45” i igrani „Osvajanje slobode“.
ORA Crni vrh je prva radna akcija i smatra se ratnom. Tokom zime 1945. godine, 1.630 omladinaca iz više okrugaSrbije, okupljenih u 10 brigada, odnosno 15 radnih bataljona, iako nedovoljno obučeni za hladne dane u planini, na Crnom vrhu, kod Bora, po jakoj, ciči zimi (do -30oS), stalno zasipani snežnom vejavicom, nasekli su i otpremili do Beograda, 20.000 kubnih metaraogrevnog drveta za beogradske bolnice pune ranjenika, za hladne škole i druge ustanove, kao i za nezbrinute porodice. Od 15. januara do 22. aprila 1945, od Crnog vrha do Bora, Moravska i Zaječarska brigada izgradile su, uz pomoć jedinog stručnog lica Milana Rodića, prugu dužine 12,5 kilometara kojom su odpremana drva. Komandant radne akcije bio je Voja Vucelić tada radnik i sekretar VI beogradskog rejonskog komiteta SKOJ-a, kasnije političar i član Republičkog izvršnog veća[1].
01. aprila 1946. ORA Brčko – Banovići Nakon oslobođenja Jugoslavije, omladinske radne akcije se proširuju na izgradnju ratom uništene zemlje, od Vardara pa do Triglava. Cela zajednica je tada shvatila težinu situacije u kojoj se nalazila Jugoslavija. Znalo su da se samo radom iz zaostalosti može izaći na put razvoja. Da bi izgradnja zemlje tekla bez velikih poteškoća bilo je potrebno osigurati solidnu bazu sirovina, a jedna od najvažnijih u tom trenutku je bio kameni ugalj, preko potreban celokupnoj industriji. Bilo je poznato da velike naslage visokokaloričnog uglja leže u okolini Banovića i da je tu postojala mogućnost pogodne eksploatacije. To je podstaklo najviše rukovodstvo jugoslovenske privrede, da što pre, po mogućnosti već početkom 1946. godine, pristupi izgradnji pruge u pravcu Brčkog (luka na reci Savi), kojom bi eksploatacija tekla besprijekorno. Planirano je da cjelokupni posao bude završen za 7 meseci, a organizacija i pripreme su počele odmah – 01. aprila 1946. Taj dan je poslije preuzet i slavljen je kao Dan ORA (Omladinskih radnih akcija) u cijeloj Jugoslaviji.
